See ἕσπερος in All languages combined, or Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Προέλευση λέξεων από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Προέλευση λέξεων από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "ἕσπερος < (κληρονομημένο) πρωτοελληνική *wésperos < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *wek⁽ʷ⁾speros. Συγγενή: λατινική vesper (εσπέρα), παλαιά εκκλησιαστική σλαβονική вєчєръ (večerŭ, εσπέρα).",
"forms": [
{
"form": "ἕσπερος"
},
{
"form": "-ου",
"raw_tags": [
"αρσενικό"
]
}
],
"lang": "Ancient Greek",
"lang_code": "grc",
"pos": "noun",
"pos_num": 1,
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "※ 8ος αιώνας πκε ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 1 (α. Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέμαχον.), στίχ. 423",
"translation": "οἱ δ᾽ εἰς ὀρχηστύν τε καὶ ἱμερόεσσαν ἀοιδὴν | τρεψάμενοι τέρποντο, μένον δ᾽ ἐπὶ ἕσπερον ἐλθεῖν. | τοῖσι δὲ τερπομένοισι μέλας ἐπὶ ἕσπερος ἦλθε· | δὴ τότε κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος.\n#::: Στο μεταξύ οι μνηστήρες παραδόθηκαν στο γλέντι· | με τον χορό ευφραίνονταν και το παθητικό τραγούδι, | πότε θα πέσει το σκοτάδι περιμένοντας. | Και μέσα στην ξεφάντωση πέφτει το βράδυ σκοτεινό και μαύρο· | τότε σηκώθηκαν να κοιμηθούν, καθένας τράβηξε στο σπίτι του.\n#::: Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr"
},
{
"text": "※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαροςʷ, Ὀλυμπιονίκαιςʷ, 10 (11). Ἁγησιδἀμῳ Λοκρῷ Ἐπιζεφυρίῳ παιδὶ πύκτῃ, 73",
"translation": "μᾶκος δὲ Νικεὺς ἔδικε πέτρῳ χέρα κυκλώσαις | ὑπὲρ ἁπάντων, καὶ συμμαχία θόρυβον | παραίθυξε μέγαν· ἐν δ᾽ ἕσπερον | ἔφλεξεν εὐώπιδος | σελάνας ἐρατὸν φάος.\n#::: και στριφογύρισε ο Νικέας με το χέρι του τον πέτρινο τον δίσκο | και ρίχνοντάς τον πέρασε όλους τους άλλους· αλαλαγμό | μεγάλο σήκωσαν οι σύντροφοί του· και η σελήνη | ομορφοπρόσωπη με την εράσμια λάμψη της | φώτισε την εσπέρα.\n#::: Μετάφραση (2004): Ιωάννης Οικονομίδης, Αθήνα: Εταιρεία Ελληνικών Τυπογραφικών Στοιχείων @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"η εσπέρα, το βράδυ, το σκοτάδι"
],
"id": "el-ἕσπερος-grc-noun-UCZcLPVj"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Αστρονομία (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "※ 8ος αιώνας πκε ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 22 (Χ. Ἕκτορος ἀναίρεσις.), στίχ. 318",
"translation": "οἷος δ’ ἀστὴρ εἶσι μετ’ ἀστράσι νυκτὸς ἀμολγῷ | ἕσπερος, ὃς κάλλιστος ἐν οὐρανῷ ἵσταται ἀστήρ, | ὣς αἰχμῆς ἀπέλαμπ’ εὐήκεος, ἣν ἄρ’ Ἀχιλλεὺς | πάλλεν δεξιτερῇ φρονέων κακὸν Ἕκτορι δίῳ, | εἰσορόων χρόα καλόν, ὅπῃ εἴξειε μάλιστα.\n#::: και όπως μες στ᾽ άστρα προχωρεί λαμπρός ο αποσπερίτης, | που είναι τ᾽ ωραιότερο μες στ᾽ ουρανού τ᾽ αστέρια | τόσον η λόγχη έλαμπε, που στο δεξί του εκείνος | ετίναξε κακόγνωμα στον Έκτορα τον θείον | κοιτώντας ξέσκεπον να εβρεί το τρυφερό του σώμα.\n#::: Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr"
},
{
"text": "※ 4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια, 5, 1129b",
"translation": "καὶ διὰ τοῦτο πολλάκις κρατίστη τῶν ἀρετῶν εἶναι δοκεῖ ἡ δικαιοσύνη, καὶ οὔθ᾽ ἕσπερος οὔθ᾽ ἑῷος οὕτω θαυμαστός· καὶ παροιμιαζόμενοί φαμεν «ἐν δὲ δικαιοσύνῃ συλλήβδην πᾶσ᾽ ἀρετὴ ἔνι.»\n#::: Αυτός είναι και ο λόγος που η δικαιοσύνη συχνά θεωρείται ως η πιο μεγάλη αρετή, και «ούτε ο αποσπερίτης ούτε το άστρο της αυγής δεν είναι τόσο λαμπερά και θαυμαστά»· μιλώντας επίσης παροιμιακά λέμε «η δικαιοσύνη κλείνει μέσα της όλες μαζί τις αρετές».\n#::: Μετάφραση (2006): Δημήτριος Λυπουρλής, Θεσσαλονίκη:Ζήτρος @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"«ἕσπερος ἀστήρ» ο πλανήτης Αφροδίτη, ο Αποσπερίτης"
],
"id": "el-ἕσπερος-grc-noun-DdqZcZ7d",
"raw_tags": [
"αστρονομία"
]
}
],
"word": "ἕσπερος"
}
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Επίθετα 2ης&1ης κλίσης (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Επίθετα με κλίση 'δίκαιος' (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Επίθετα που κλίνονται όπως το 'δίκαιος' (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Επίθετα προπαροξύτονα (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Λέξεις προπαροξύτονες (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Προέλευση λέξεων από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Προέλευση λέξεων από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"etymology_text": "ἕσπερος < (επιθετικοποιημένο)",
"forms": [
{
"form": "ἕσπερος"
},
{
"form": "-ος ή"
},
{
"form": "-ᾱ"
},
{
"form": "-ον"
}
],
"lang": "Ancient Greek",
"lang_code": "grc",
"pos": "adj",
"pos_num": 2,
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαροςʷ, Πυθιονίκαις, 3. Ἱέρωνι Συρακοσίῳ (κέλητι), 19",
"translation": "καὶ φέροισα σπέρμα θεοῦ καθαρόν | οὐκ ἔμειν᾽ ἐλθεῖν τράπεζαν νυμφίαν, | οὐδὲ παμφώνων ἰαχὰν ὑμεναίων, ἅλικες | οἷα παρθένοι φιλέοισιν ἑταῖραι | ἑσπερίαις ὑποκουρίζεσθ᾽ ἀοιδαῖς· ἀλλά τοι | ἤρατο τῶν ἀπεόντων· οἷα καὶ πολλοὶ πάθον.\n#::: Και φέρνοντας στα σπλάχνα της του θεού το αμόλυντο σπέρμα, | δεν εκαρτέρεψε να ᾽ρθει στο νυφικό τραπέζι | ούτε των υμεναίων την πολύφωνη ιαχή ν᾽ ακούσει | που οι συνομήλικες οι φίλες της παρθένες | προς το βραδάκι, κατά το έθιμο, τους γλυκοτραγουδούνε. | Αλλά κάποιον που μακριά της ήταν ερωτεύθη— | αυτό το παθαίνουνε πολλοί.\n#::: Μετάφραση (1994): Ιωάννης Οικονομίδης, Ηράκλειο: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"εσπερινός, βραδινός"
],
"id": "el-ἕσπερος-grc-adj-u5ocX2e7"
},
{
"examples": [
{
"text": "※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. v874",
"translation": "[ημιχοριον Α] τί οὖν δή;\n[ημιχοριον Β] πᾶν ἐστίβηται πλευρὸν ἕσπερον νεῶν.\n#::: [ημιχοριον Α] Λοιπόν τί τρέχει;\n[ημιχοριον Β] Όλη τη δυτική πλευρά στο αραξοβόλι την ψάξαμε βήμα προς βήμα.\n#::: ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. 22"
}
],
"glosses": [
"δυτικός, που βρίσκεται προς τα δυτικά"
],
"id": "el-ἕσπερος-grc-adj-8WZZ-URu"
},
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Μεταφορικοί όροι (αρχαία ελληνικά)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"examples": [
{
"text": "※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Οἰδίπους Τύραννος, στίχ. 177",
"translation": "ἄλλον δ᾽ ἂν ἄλ- | λῳ προσίδοις ἅπερ εὔπτερον ὄρνιν | κρεῖσσον ἀμαιμακέτου πυρὸς ὄρμενον | ἀκτὰν πρὸς ἑσπέρου θεοῦ·\n#::: Κοίτα να δεις, ένας πάνω στον άλλο, κοπαδιαστά, | σαν τα πουλιά χαμοπετούν, σαν την αχόρταγη φωτιά | ορμούν στου σκοτεινού θεού το περιγιάλι.\n#::: Μετάφραση (2000): Κ. Χ. Μύρης, Αθήνα: ΟΕΔΒ @greek‑language.gr\n#:: ΣτΕ: εννοείται ο Άδης, ο θεός της δύσης."
}
],
"glosses": [
"σκοτεινός"
],
"id": "el-ἕσπερος-grc-adj-wNsT0MK~",
"raw_tags": [
"μεταφορικά"
]
}
],
"word": "ἕσπερος"
}
{
"categories": [
"Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"Προέλευση λέξεων από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"Προέλευση λέξεων από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)"
],
"etymology_text": "ἕσπερος < (κληρονομημένο) πρωτοελληνική *wésperos < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *wek⁽ʷ⁾speros. Συγγενή: λατινική vesper (εσπέρα), παλαιά εκκλησιαστική σλαβονική вєчєръ (večerŭ, εσπέρα).",
"forms": [
{
"form": "ἕσπερος"
},
{
"form": "-ου",
"raw_tags": [
"αρσενικό"
]
}
],
"lang": "Ancient Greek",
"lang_code": "grc",
"pos": "noun",
"pos_num": 1,
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "※ 8ος αιώνας πκε ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 1 (α. Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέμαχον.), στίχ. 423",
"translation": "οἱ δ᾽ εἰς ὀρχηστύν τε καὶ ἱμερόεσσαν ἀοιδὴν | τρεψάμενοι τέρποντο, μένον δ᾽ ἐπὶ ἕσπερον ἐλθεῖν. | τοῖσι δὲ τερπομένοισι μέλας ἐπὶ ἕσπερος ἦλθε· | δὴ τότε κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος.\n#::: Στο μεταξύ οι μνηστήρες παραδόθηκαν στο γλέντι· | με τον χορό ευφραίνονταν και το παθητικό τραγούδι, | πότε θα πέσει το σκοτάδι περιμένοντας. | Και μέσα στην ξεφάντωση πέφτει το βράδυ σκοτεινό και μαύρο· | τότε σηκώθηκαν να κοιμηθούν, καθένας τράβηξε στο σπίτι του.\n#::: Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr"
},
{
"text": "※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαροςʷ, Ὀλυμπιονίκαιςʷ, 10 (11). Ἁγησιδἀμῳ Λοκρῷ Ἐπιζεφυρίῳ παιδὶ πύκτῃ, 73",
"translation": "μᾶκος δὲ Νικεὺς ἔδικε πέτρῳ χέρα κυκλώσαις | ὑπὲρ ἁπάντων, καὶ συμμαχία θόρυβον | παραίθυξε μέγαν· ἐν δ᾽ ἕσπερον | ἔφλεξεν εὐώπιδος | σελάνας ἐρατὸν φάος.\n#::: και στριφογύρισε ο Νικέας με το χέρι του τον πέτρινο τον δίσκο | και ρίχνοντάς τον πέρασε όλους τους άλλους· αλαλαγμό | μεγάλο σήκωσαν οι σύντροφοί του· και η σελήνη | ομορφοπρόσωπη με την εράσμια λάμψη της | φώτισε την εσπέρα.\n#::: Μετάφραση (2004): Ιωάννης Οικονομίδης, Αθήνα: Εταιρεία Ελληνικών Τυπογραφικών Στοιχείων @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"η εσπέρα, το βράδυ, το σκοτάδι"
]
},
{
"categories": [
"Αστρονομία (αρχαία ελληνικά)"
],
"examples": [
{
"text": "※ 8ος αιώνας πκε ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 22 (Χ. Ἕκτορος ἀναίρεσις.), στίχ. 318",
"translation": "οἷος δ’ ἀστὴρ εἶσι μετ’ ἀστράσι νυκτὸς ἀμολγῷ | ἕσπερος, ὃς κάλλιστος ἐν οὐρανῷ ἵσταται ἀστήρ, | ὣς αἰχμῆς ἀπέλαμπ’ εὐήκεος, ἣν ἄρ’ Ἀχιλλεὺς | πάλλεν δεξιτερῇ φρονέων κακὸν Ἕκτορι δίῳ, | εἰσορόων χρόα καλόν, ὅπῃ εἴξειε μάλιστα.\n#::: και όπως μες στ᾽ άστρα προχωρεί λαμπρός ο αποσπερίτης, | που είναι τ᾽ ωραιότερο μες στ᾽ ουρανού τ᾽ αστέρια | τόσον η λόγχη έλαμπε, που στο δεξί του εκείνος | ετίναξε κακόγνωμα στον Έκτορα τον θείον | κοιτώντας ξέσκεπον να εβρεί το τρυφερό του σώμα.\n#::: Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr"
},
{
"text": "※ 4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια, 5, 1129b",
"translation": "καὶ διὰ τοῦτο πολλάκις κρατίστη τῶν ἀρετῶν εἶναι δοκεῖ ἡ δικαιοσύνη, καὶ οὔθ᾽ ἕσπερος οὔθ᾽ ἑῷος οὕτω θαυμαστός· καὶ παροιμιαζόμενοί φαμεν «ἐν δὲ δικαιοσύνῃ συλλήβδην πᾶσ᾽ ἀρετὴ ἔνι.»\n#::: Αυτός είναι και ο λόγος που η δικαιοσύνη συχνά θεωρείται ως η πιο μεγάλη αρετή, και «ούτε ο αποσπερίτης ούτε το άστρο της αυγής δεν είναι τόσο λαμπερά και θαυμαστά»· μιλώντας επίσης παροιμιακά λέμε «η δικαιοσύνη κλείνει μέσα της όλες μαζί τις αρετές».\n#::: Μετάφραση (2006): Δημήτριος Λυπουρλής, Θεσσαλονίκη:Ζήτρος @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"«ἕσπερος ἀστήρ» ο πλανήτης Αφροδίτη, ο Αποσπερίτης"
],
"raw_tags": [
"αστρονομία"
]
}
],
"word": "ἕσπερος"
}
{
"categories": [
"Επίθετα 2ης&1ης κλίσης (αρχαία ελληνικά)",
"Επίθετα με κλίση 'δίκαιος' (αρχαία ελληνικά)",
"Επίθετα που κλίνονται όπως το 'δίκαιος' (αρχαία ελληνικά)",
"Επίθετα προπαροξύτονα (αρχαία ελληνικά)",
"Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"Κληρονομημένες λέξεις από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)",
"Λέξεις προπαροξύτονες (αρχαία ελληνικά)",
"Προέλευση λέξεων από την πρωτοελληνική (αρχαία ελληνικά)",
"Προέλευση λέξεων από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (αρχαία ελληνικά)"
],
"etymology_text": "ἕσπερος < (επιθετικοποιημένο)",
"forms": [
{
"form": "ἕσπερος"
},
{
"form": "-ος ή"
},
{
"form": "-ᾱ"
},
{
"form": "-ον"
}
],
"lang": "Ancient Greek",
"lang_code": "grc",
"pos": "adj",
"pos_num": 2,
"senses": [
{
"examples": [
{
"text": "※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαροςʷ, Πυθιονίκαις, 3. Ἱέρωνι Συρακοσίῳ (κέλητι), 19",
"translation": "καὶ φέροισα σπέρμα θεοῦ καθαρόν | οὐκ ἔμειν᾽ ἐλθεῖν τράπεζαν νυμφίαν, | οὐδὲ παμφώνων ἰαχὰν ὑμεναίων, ἅλικες | οἷα παρθένοι φιλέοισιν ἑταῖραι | ἑσπερίαις ὑποκουρίζεσθ᾽ ἀοιδαῖς· ἀλλά τοι | ἤρατο τῶν ἀπεόντων· οἷα καὶ πολλοὶ πάθον.\n#::: Και φέρνοντας στα σπλάχνα της του θεού το αμόλυντο σπέρμα, | δεν εκαρτέρεψε να ᾽ρθει στο νυφικό τραπέζι | ούτε των υμεναίων την πολύφωνη ιαχή ν᾽ ακούσει | που οι συνομήλικες οι φίλες της παρθένες | προς το βραδάκι, κατά το έθιμο, τους γλυκοτραγουδούνε. | Αλλά κάποιον που μακριά της ήταν ερωτεύθη— | αυτό το παθαίνουνε πολλοί.\n#::: Μετάφραση (1994): Ιωάννης Οικονομίδης, Ηράκλειο: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη @greek‑language.gr"
}
],
"glosses": [
"εσπερινός, βραδινός"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. v874",
"translation": "[ημιχοριον Α] τί οὖν δή;\n[ημιχοριον Β] πᾶν ἐστίβηται πλευρὸν ἕσπερον νεῶν.\n#::: [ημιχοριον Α] Λοιπόν τί τρέχει;\n[ημιχοριον Β] Όλη τη δυτική πλευρά στο αραξοβόλι την ψάξαμε βήμα προς βήμα.\n#::: ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. 22"
}
],
"glosses": [
"δυτικός, που βρίσκεται προς τα δυτικά"
]
},
{
"categories": [
"Μεταφορικοί όροι (αρχαία ελληνικά)"
],
"examples": [
{
"text": "※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Οἰδίπους Τύραννος, στίχ. 177",
"translation": "ἄλλον δ᾽ ἂν ἄλ- | λῳ προσίδοις ἅπερ εὔπτερον ὄρνιν | κρεῖσσον ἀμαιμακέτου πυρὸς ὄρμενον | ἀκτὰν πρὸς ἑσπέρου θεοῦ·\n#::: Κοίτα να δεις, ένας πάνω στον άλλο, κοπαδιαστά, | σαν τα πουλιά χαμοπετούν, σαν την αχόρταγη φωτιά | ορμούν στου σκοτεινού θεού το περιγιάλι.\n#::: Μετάφραση (2000): Κ. Χ. Μύρης, Αθήνα: ΟΕΔΒ @greek‑language.gr\n#:: ΣτΕ: εννοείται ο Άδης, ο θεός της δύσης."
}
],
"glosses": [
"σκοτεινός"
],
"raw_tags": [
"μεταφορικά"
]
}
],
"word": "ἕσπερος"
}
Download raw JSONL data for ἕσπερος meaning in Ancient Greek (9.8kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable Ancient Greek dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2025-10-07 from the elwiktionary dump dated 2025-10-01 using wiktextract (19bd8d3 and 1ab82da). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.